Edytujesz Tlenki azotu
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Edycja może zostać wycofana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
| Aktualna wersja | Twój tekst | ||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
<span id="_heading=h.gjdgxs" class="anchor"></span> | <span id="_heading=h.gjdgxs" class="anchor"></span> | ||
'''Tlenki azotu''' należą do najgroźniejszych związków zanieczyszczających atmosferę. Są kilkakrotnie bardziej szkodliwe od dwutlenku siarki i niemal dziesięciokrotnie bardziej od tlenku węgla<ref>[http://laboratoria.net/artykul/12580.html http://laboratoria.net/artykul/12580.html] | '''Tlenki azotu''' należą do najgroźniejszych związków zanieczyszczających atmosferę. Są kilkakrotnie bardziej szkodliwe od dwutlenku siarki i niemal dziesięciokrotnie bardziej od tlenku węgla<ref>[http://laboratoria.net/artykul/12580.html http://laboratoria.net/artykul/12580.html] | ||
| − | </ref>. W Polsce mamy ich pod dostatkiem | + | </ref>. W Polsce mamy ich pod dostatkiem. Szczególnie w dużych miastach, bo jednym z głównych źródeł ich emisji jest transport drogowy. Do grupy tlenków azotu zalicza się zasadniczo 6 związków chemicznych złożonych z atomów tlenu i azotu. Z punktu widzenia powstawania smogu znaczenie mają tylko 2: tlenek azotu (NO) i dwutlenek azotu (NO<sub>2</sub>). Pozostałe nie występują w stanie wolnym lub nie posiadają właściwości toksycznych. W kontekście zanieczyszczeń powietrza najczęściej mówi się o dwutlenku azotu. Wprawdzie NO jest również gazem o działaniu drażniącym, ale sam w sobie jest znacznie mniej szkodliwy niż NO<sub>2</sub>. Szkopuł w tym, że ten ostatni związek powstaje w głównej mierze wskutek spontanicznego utleniania tlenku azotu. Wystarczy 30 sekund, by 92% NO, który wszedł w kontakt z powietrzem przekształcił się w dwutlenek azotu<ref>[https://smoglab.pl/co-i-jak-nas-truje-tlenki-azotu-1/ https://smoglab.pl/co-i-jak-nas-truje-tlenki-azotu-1/] |
</ref>. | </ref>. | ||
| Linia 94: | Linia 94: | ||
Istnieją badania potwierdzające powiązania między stężeniami NO<sub>2</sub> w otoczeniu a szeregiem niekorzystnych skutków zdrowotnych. Analiza dotycząca śmiertelności wykazała powiązania tego wskaźnika z NO<sub>2</sub><ref>Schindler, C. et al. ''Associations between lung function and estimated average exposure to NO2 in eight areas of Switzerland''. Epidemiology, 9: 405–411 (1998), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9647904/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9647904/] | Istnieją badania potwierdzające powiązania między stężeniami NO<sub>2</sub> w otoczeniu a szeregiem niekorzystnych skutków zdrowotnych. Analiza dotycząca śmiertelności wykazała powiązania tego wskaźnika z NO<sub>2</sub><ref>Schindler, C. et al. ''Associations between lung function and estimated average exposure to NO2 in eight areas of Switzerland''. Epidemiology, 9: 405–411 (1998), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9647904/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9647904/] | ||
| − | </ref>. Wykazano, że liczba przyjęć do szpitala z powodu chorób układu oddechowego wzrasta wraz ze wzrostem poziomu NO<sub>2</sub> w niektórych obszarach<ref>Sunyer, J. et al. ''Urban air pollution and emergency admissions for asthma in four European cities: the APHEA project''. Thorax, 52: 760–765 (1997), [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1758645/ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1758645/] | + | </ref>. Wykazano, że liczba przyjęć do szpitala z powodu chorób układu oddechowego wzrasta wraz ze wzrostem poziomu NO<sub>2</sub> w niektórych obszarach<ref>Sunyer, J. et al. ''Urban air pollution and emergency admissions for asthma in four European cities: the APHEA project''. Thorax, 52: 760–765 (1997), [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1758645/ ''https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1758645/''] |
| − | </ref>. Część badań wskazuje na rolę NO<sub>2</sub> w zwiększaniu skali skutków zdrowotnych obserwowanych w przypadku innych zanieczyszczeń<ref>Katsouyanni, K. et al. ''Confounding and effect modification in the short-term effects of ambient particles on total mortality: Results from 29 European cities within the APHEA2 project''. Epidemiology, 12: 521–531 (2001), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11505171/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11505171/] | + | </ref>. Część badań wskazuje na rolę NO<sub>2</sub> w zwiększaniu skali skutków zdrowotnych obserwowanych w przypadku innych zanieczyszczeń<ref>Katsouyanni, K. et al. ''Confounding and effect modification in the short-term effects of ambient particles on total mortality: Results from 29 European cities within the APHEA2 project''. Epidemiology, 12: 521–531 (2001), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11505171/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11505171/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Spix, C. et al. ''Short-term effects of air pollution on hospital admissions of respiratory diseases in Europe: A quantitative summary of APHEA study results''. Archives in Environmental Health, 53: 54–64 (1998), [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00039899809605689 https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00039899809605689] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Spix, C. et al. ''Short-term effects of air pollution on hospital admissions of respiratory diseases in Europe: A quantitative summary of APHEA study results''. Archives in Environmental Health, 53: 54–64 (1998), [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00039899809605689 ''https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00039899809605689''] |
| − | </ref>. Istnieją dowody, które zwiększają obawy dotyczące skutków zdrowotnych związanych z mieszaninami zanieczyszczeń powietrza na zewnątrz, które zawierają NO<sub>2</sub>. Badania epidemiologiczne wykazały, że objawy zapalenia oskrzeli u dzieci chorych na astmę nasilają się wraz z wyższym rocznym stężeniem NO<sub>2</sub>, a zmniejszony wzrost czynności płuc u dzieci jest powiązany z podwyższonym stężeniem NO<sub>2</sub><ref>Gauderman, W.J. et al. ''Association between air pollution and lung function growth in southern California children''. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 162: 1383–1390 (2000), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11029349/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11029349/] | + | </ref>. Istnieją dowody, które zwiększają obawy dotyczące skutków zdrowotnych związanych z mieszaninami zanieczyszczeń powietrza na zewnątrz, które zawierają NO<sub>2</sub>. Badania epidemiologiczne wykazały, że objawy zapalenia oskrzeli u dzieci chorych na astmę nasilają się wraz z wyższym rocznym stężeniem NO<sub>2</sub>, a zmniejszony wzrost czynności płuc u dzieci jest powiązany z podwyższonym stężeniem NO<sub>2</sub><ref>Gauderman, W.J. et al. ''Association between air pollution and lung function growth in southern California children''. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 162: 1383–1390 (2000), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11029349/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11029349/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Gauderman, W.J. et al. ''Association between air pollution and lung function growth in southern California children. Results from a second cohort''. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 166: 76–84 (2002), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12091175/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12091175/] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Gauderman, W.J. et al. ''Association between air pollution and lung function growth in southern California children. Results from a second cohort''. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 166: 76–84 (2002), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12091175/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12091175/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Gillespie-Bennett, J. et. al. ''The respiratory health effects of nitrogen dioxide in children with asthma''. European Respiratory Journal, 38: 303–309 (2011), [https://erj.ersjournals.com/content/38/2/303 https://erj.ersjournals.com/content/38/2/303] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Gillespie-Bennett, J. et. al. ''The respiratory health effects of nitrogen dioxide in children with asthma''. European Respiratory Journal, 38: 303–309 (2011), [https://erj.ersjournals.com/content/38/2/303 ''https://erj.ersjournals.com/content/38/2/303''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Mukala K. ''Personal exposure to nitrogen dioxide and health effects among preschool children''. National Public Health Institute, Division of Environmental Health, Finland (1999), [https://core.ac.uk/download/pdf/14915929.pdf https://core.ac.uk/download/pdf/14915929.pdf] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Mukala K. ''Personal exposure to nitrogen dioxide and health effects among preschool children''. National Public Health Institute, Division of Environmental Health, Finland (1999), [https://core.ac.uk/download/pdf/14915929.pdf ''https://core.ac.uk/download/pdf/14915929.pdf''] |
| − | </ref>. Szereg opublikowanych badań wykazało, że NO<sub>2</sub> może mieć większe zróżnicowanie przestrzenne inne pozostałe zanieczyszczenia powietrza związane z ruchem drogowym, na przykład masa cząstek. Badania te wykazały również niekorzystny wpływ na zdrowie dzieci mieszkających na obszarach metropolitalnych, charakteryzujących się wyższymi poziomami NO<sub>2</sub>, nawet w przypadkach, gdy ogólny poziom NO<sub>2</sub> w całym mieście był dość niski<ref>Gauderman, W.J. et al. ''Childhood asthma and exposure to traffic and nitrogen dioxide''. Epidemiology, 16(6):737–43 (2005), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16222162/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16222162/] | + | </ref>. Szereg opublikowanych badań wykazało, że NO<sub>2</sub> może mieć większe zróżnicowanie przestrzenne inne pozostałe zanieczyszczenia powietrza związane z ruchem drogowym, na przykład masa cząstek. Badania te wykazały również niekorzystny wpływ na zdrowie dzieci mieszkających na obszarach metropolitalnych, charakteryzujących się wyższymi poziomami NO<sub>2</sub>, nawet w przypadkach, gdy ogólny poziom NO<sub>2</sub> w całym mieście był dość niski<ref>Gauderman, W.J. et al. ''Childhood asthma and exposure to traffic and nitrogen dioxide''. Epidemiology, 16(6):737–43 (2005), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16222162/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16222162/''] |
| − | </ref>. Badania w pomieszczeniach dostarczyły dowodów wpływu na objawy ze strony układu oddechowego u niemowląt<ref>Samet, J.M. et al. ''Nitrogen dioxide and respiratory illnesses in infants''. Am Rev Respir Dis, 148(5):1258–65 (1993), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8239162/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8239162/] | + | </ref>. Badania w pomieszczeniach dostarczyły dowodów wpływu na objawy ze strony układu oddechowego u niemowląt<ref>Samet, J.M. et al. ''Nitrogen dioxide and respiratory illnesses in infants''. Am Rev Respir Dis, 148(5):1258–65 (1993), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8239162/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8239162/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>WHO ''Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide'', Global update 2005, [https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf] | + | </ref><sup>,</sup><ref>WHO ''Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide'', Global update 2005, [https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf ''https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf''] |
| − | </ref>. W wielu badaniach przeprowadzonych wśród astmatyków i dorosłych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) odnotowano niekorzystny wpływ NO<sub>2</sub> na układ oddechowy przy stężeniach takich jak 500 µg/m3 <ref>Vagaggini, B. et. at. ''Effect of short-term NO2 exposure on induced sputum in normal, asthmatic and COPD subjects''. European Respiratory Journal, 9(9): 1852–1857 (1996), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880102/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880102/] | + | </ref>. W wielu badaniach przeprowadzonych wśród astmatyków i dorosłych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) odnotowano niekorzystny wpływ NO<sub>2</sub> na układ oddechowy przy stężeniach takich jak 500 µg/m3 <ref>Vagaggini, B. et. at. ''Effect of short-term NO2 exposure on induced sputum in normal, asthmatic and COPD subjects''. European Respiratory Journal, 9(9): 1852–1857 (1996), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880102/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880102/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Morrow, P.E. et. al. ''Pulmonary performance of elderly normal subjects and subjects with chronic obstructive pulmonary disease exposed to 0.3 ppm nitrogen dioxide''. Am Rev Respir Dis, 145(2 Pt 1): 291–300 (1992), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1736733/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1736733/] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Morrow, P.E. et. al. ''Pulmonary performance of elderly normal subjects and subjects with chronic obstructive pulmonary disease exposed to 0.3 ppm nitrogen dioxide''. Am Rev Respir Dis, 145(2 Pt 1): 291–300 (1992), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1736733/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1736733/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Roger, L.J. et. al. ''Pulmonary function, airway responsiveness, and respiratory symptoms in asthmatics following exercise in NO2''. Toxicol Ind Health, 6(1): 155–71 (1990), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2349573/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2349573/] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Roger, L.J. et. al. ''Pulmonary function, airway responsiveness, and respiratory symptoms in asthmatics following exercise in NO2''. Toxicol Ind Health, 6(1): 155–71 (1990), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2349573/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2349573/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Bauer, M.A. et. al. ''Inhalation of 0.30 ppm nitrogen dioxide potentiates exercise-induced bronchospasm in asthmatics''. Am Rev Respir Dis, 134(6): 1203–8 (1986), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3789520/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3789520/] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Bauer, M.A. et. al. ''Inhalation of 0.30 ppm nitrogen dioxide potentiates exercise-induced bronchospasm in asthmatics''. Am Rev Respir Dis, 134(6): 1203–8 (1986), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3789520/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3789520/''] |
| − | </ref><sup>,</sup><ref>Strand, V. et. al. ''Immediate and delayed effects of nitrogen dioxide exposure at an ambient level on bronchial responsiveness to histamine in subjects with asthma''. Eur Respir J., 9(4): 733–40 (1996), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8726938/ https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8726938/] | + | </ref><sup>,</sup><ref>Strand, V. et. al. ''Immediate and delayed effects of nitrogen dioxide exposure at an ambient level on bronchial responsiveness to histamine in subjects with asthma''. Eur Respir J., 9(4): 733–40 (1996), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8726938/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8726938/''] |
</ref>. | </ref>. | ||
