Edytujesz Rolnictwo

[[Category:Źródła zanieczyszczenia powietrza]]
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego powierzchnia użytków rolnych w Polsce w 2019 roku wyniosła 14,7 mln ha, co stanowiło ponad 45% powierzchni naszego kraju. Tego samego roku liczba zwierząt gospodarskich wynosiła 6,2 mln bydła (w tym 2,4 mln krów) oraz 11,8 mln trzody chlewnej. Rolnictwo jest sektorem, który uwalnia dużą ilość gazów cieplarnianych. W związku ze sporą skalą tej działalności wpływa ona na krajowy bilans emisji. Prawie 30% emisji metanu oraz ponad 79% emisji podtlenku azotu jest uwalniana w Polsce właśnie przez rolnictwo<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/emisja-z-rolnictwa/ https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/emisja-z-rolnictwa/]
</ref>.

== Udział w emisji poszczególnych zanieczyszczeń ==

Najnowsze dane emisyjne za 2018 roku wskazują, że rolnictwo (uprawy, zużycie energii w rolnictwie, żywy inwentarz) jest odpowiedzialne w Polsce za<ref>[https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3 https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3]
</ref>:

* 94,24% emisji amoniaku (NH<sub>3</sub>);
* 20,69% emisji tlenków azotu (NOx);
* 16,32% emisji niemetanowych lotnych związków organicznych<ref>[http://wszystkooemisjach.pl/23/lotne-zwiazki-organiczne http://wszystkooemisjach.pl/23/lotne-zwiazki-organiczne]</ref> (NMLZO);
* 17,00% emisji pyłu PM<sub>10</sub>;
* 10,79% emisji pyłu PM<sub>2,5</sub>.

Rolnictwo było odpowiedzialne za 8% całkowitej emisji gazów cieplarnianych (wyrażonej w ekwiwalencie CO<sub>2</sub>)<ref>Uniwersalna jednostka służąca do pomiaru emisji gazów cieplarnianych (ang. ''Carbon dioxide equivalent'' – CO2e), która odzwierciedla ich różny współczynnik ocieplenia globalnego. Określa stężenie dwutlenku węgla, którego emisja do atmosfery miałaby identyczny skutek, jak dane stężenia porównywalnego gazu cieplarnianego. CO2e jest wyrażane w ppmv (źródło: [https://www.teraz-srodowisko.pl/slownik-ochrona-srodowiska/definicja/ekwiwalent-dwutlenku-wegla.html https://www.teraz-srodowisko.pl/slownik-ochrona-srodowiska/definicja/ekwiwalent-dwutlenku-wegla.html])
</ref> w Polsce w 2018 roku (bez sektora LULUCF). Udział rolnictwa w krajowej emisji metanu (CH<sub>4</sub>) w roku 2018 wynosił 29,9%. Rolnictwo stanowi główne źródło emisji podtlenku azotu w Polsce (79,6%)<ref>Krajowy raport inwentaryzacyjny 2020. Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988–2018. KOBiZE (źródło: [https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/NIR_2020_raport_syntetyczny_PL.pdf https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/NIR_2020_raport_syntetyczny_PL.pdf])
</ref>.

== Główne działania rolnicze przyczyniające się do emisji ==

Emisja z podkategorii fermentacja jelitowa (3.A) była dominującym źródłem emisji w kategorii Rolnictwo z udziałem ok. 26,8% w emisji metanu w roku 2018. Największy udział w całkowitej emisji N<sub>2</sub>O w roku 2018 z rolnictwa miały podkategorie: gleby rolne – 69,5%, odchody zwierzęce – 10,0%<ref>Krajowy raport inwentaryzacyjny 2020. Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce w latach 1988–2018. KOBiZE (źródło: [https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/NIR_2020_raport_syntetyczny_PL.pdf https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/NIR_2020_raport_syntetyczny_PL.pdf])
</ref>.

Źródła zanieczyszczeń powietrza pochodzących z rolnictwa<ref>[https://www.tygodnik-rolniczy.pl/articles/aktualnosci_/jak-rolnictwo-wplywa-na-czystosc-powietrza/ https://www.tygodnik-rolniczy.pl/articles/aktualnosci_/jak-rolnictwo-wplywa-na-czystosc-powietrza/]
</ref>:

* dwutlenek węgla (CO<sub>2</sub>) – pojawia się w powietrzu m.in. w wyniku spalania węgla, biomasy, gazu, oleju napędowego i opałowego oraz jako produkt procesów gnilnych i kompostowania;
* metan (CH<sub>4</sub>) – towarzyszy hodowli zwierząt, ulatnia się z niehigienicznie prowadzonych budynków gospodarskich;
* podtlenek azotu (N<sub>2</sub>O) – powstaje w glebie nawożonej azotem, w której zachodzi proces nitryfikacji i denitryfikacji, a także w wyniku spalania paliw kopalnianych oraz biomasy;
* tlenki azotu – powstają w wyniku spalania kopalin i biomasy oraz w efekcie utleniania amoniaku (obornik, gnojówka, gnojowica);
* zapylenie powietrza – jest efektem nieodpowiednio wykonywanych prac agrotechnicznych, podczas których cząsteczki gleby, biomasy (kurz roślinny) unoszą się w powietrzu, pojawia się też podczas spalania śmieci, paliw, resztek roślinnych;
* odór – powstaje wskutek procesów gnilnych czyli mikrobiologicznego rozkładu substancji organicznych przy ograniczonym dostępie tlenu.

Jednym z dodatkowych źródeł zanieczyszczeń powietrza może być wypalanie łąk, czyli wypalanie roślinności stosowane bywa jako forma oczyszczania terenów nieużytków rolnych, wczesnowiosenny i późnojesienny sposób oczyszczania pastwisk lub sposób na letnie oczyszczanie pól po zbiorach<ref>[https://pl.wikipedia.org/wiki/Wypalanie_traw https://pl.wikipedia.org/wiki/Wypalanie_traw]
</ref>. W 2017 roku odnotowano ponad 38 000 przypadków pożarów łąk, pastwisk, nieużytków i trzcinowisk, które zostały świadomie wywołane przez ludzi. Wypalanie traw jest prawnie zakazane. W ustawie z 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody<ref>Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 nr 92 poz. 880): [http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880 http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040920880]
</ref> wprowadzono zakaz wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów. Za łamanie tego zakazu grożą sankcje karne w postaci grzywny albo aresztu<ref>[https://www.gdos.gov.pl/wypalanie-traw-szkodzi-i-jest-zabronione https://www.gdos.gov.pl/wypalanie-traw-szkodzi-i-jest-zabronione]
</ref>. Jednym ze skutków ekologicznych takiego działania jest emisja szkodliwych związków, takich jak dioksyny czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne<ref>[https://pl.wikipedia.org/wiki/Wypalanie_traw https://pl.wikipedia.org/wiki/Wypalanie_traw]
</ref>.

<references />