Edytujesz Przemysł i energetyka
Uwaga: Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli zalogujesz się lub utworzysz konto, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Edycja może zostać wycofana. Porównaj ukazane poniżej różnice między wersjami, a następnie zapisz zmiany.
Aktualna wersja | Twój tekst | ||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Category:Źródła zanieczyszczenia powietrza]] | [[Category:Źródła zanieczyszczenia powietrza]] | ||
− | Zanieczyszczenia ze źródeł przemysłowych to bardzo ważna grupa, najczęściej związana ze źródłami punktowymi, zwykle kominami – niezbyt licznymi, ale cechującymi się dużą ilością zanieczyszczeń uwalnianych do powietrza. Do zanieczyszczeń przemysłowych zaliczamy substancje wyemitowane do atmosfery na skutek procesów spalania paliw, w których główną rolę odgrywa przemysł energetyczny, a także procesów technologicznych przemysłu chemicznego, hutniczego, rafineryjnego oraz kopalni i cementowni<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/ https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/] | + | Zanieczyszczenia ze źródeł przemysłowych to bardzo ważna grupa, najczęściej związana ze źródłami punktowymi, zwykle kominami – niezbyt licznymi, ale cechującymi się dużą ilością zanieczyszczeń uwalnianych do powietrza. Do zanieczyszczeń przemysłowych zaliczamy substancje wyemitowane do atmosfery na skutek procesów spalania paliw, w których główną rolę odgrywa przemysł energetyczny, a także procesów technologicznych przemysłu chemicznego, hutniczego, rafineryjnego oraz kopalni i cementowni<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/ ''https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/''] |
− | </ref>. Polski sektor energetyczny jest nadal w znacznej mierze oparty na elektrowniach i elektrociepłowniach węglowych. Są one źródłem zanieczyszczenia powietrza, a ich zaawansowany wiek zwiększa narażenie na szkodliwe substancje pyłowe oraz gazowe<ref>[https://www.banktrack.org/download/greenpeace_wegiel_zabija_report/raportgp_wegiel_zabija.pdf https://www.banktrack.org/download/greenpeace_wegiel_zabija_report/raportgp_wegiel_zabija.pdf] | + | </ref>. Polski sektor energetyczny jest nadal w znacznej mierze oparty na elektrowniach i elektrociepłowniach węglowych. Są one źródłem zanieczyszczenia powietrza, a ich zaawansowany wiek zwiększa narażenie na szkodliwe substancje pyłowe oraz gazowe<ref>[https://www.banktrack.org/download/greenpeace_wegiel_zabija_report/raportgp_wegiel_zabija.pdf ''https://www.banktrack.org/download/greenpeace_wegiel_zabija_report/raportgp_wegiel_zabija.pdf''] |
</ref>. | </ref>. | ||
= Negatywne oddziaływanie przemysłu i energetyki = | = Negatywne oddziaływanie przemysłu i energetyki = | ||
− | Negatywne oddziaływanie '''przemysłu''' na środowisko to m.in.<ref>[http://www.nsz.edu.pl/api/files/view/21730.pdf http://www.nsz.edu.pl/api/files/view/21730.pdf] (na podstawie: S. Czaja, A. Bacla, ''Ekologiczne podstawy procesów gospodarowania'', Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław 2002, s. 174). | + | Negatywne oddziaływanie '''przemysłu''' na środowisko to m.in.<ref>[http://www.nsz.edu.pl/api/files/view/21730.pdf ''http://www.nsz.edu.pl/api/files/view/21730.pdf''] (na podstawie: S. Czaja, A. Bacla, ''Ekologiczne podstawy procesów gospodarowania'', Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego, Wrocław 2002, s. 174). |
</ref>: | </ref>: | ||
Linia 20: | Linia 20: | ||
* Zanieczyszczenie termiczne środowiska przyrodniczego. | * Zanieczyszczenie termiczne środowiska przyrodniczego. | ||
− | '''Elektrownie''' oddziałują na powietrze atmosferyczne, glebę i wodę, a za ich pośrednictwem na ludzi, zwierzęta i rośliny. Do produkcji energii elektrycznej ze środowiska pobierane są paliwo, powietrze i woda uzupełniająca. W wyniku procesu spalania do otoczenia oddawane są: energia elektryczna, ciepło, para wodna, spaliny, ścieki, popiół i żużel, pyły, tlenki siarki, azotu i węgla, a towarzyszy temu hałas<ref>J. Michalak: ''Wybrane aspekty oddziaływania elektrowni na środowisko'', „Przegląd Elektrotechniczny”, ISSN 0033-2097, R. 90 nr 10/2014 ([http://pe.org.pl/articles/2014/10/39.pdf http://pe.org.pl/articles/2014/10/39.pdf]). | + | '''Elektrownie''' oddziałują na powietrze atmosferyczne, glebę i wodę, a za ich pośrednictwem na ludzi, zwierzęta i rośliny. Do produkcji energii elektrycznej ze środowiska pobierane są paliwo, powietrze i woda uzupełniająca. W wyniku procesu spalania do otoczenia oddawane są: energia elektryczna, ciepło, para wodna, spaliny, ścieki, popiół i żużel, pyły, tlenki siarki, azotu i węgla, a towarzyszy temu hałas<ref>J. Michalak: ''Wybrane aspekty oddziaływania elektrowni na środowisko'', „Przegląd Elektrotechniczny”, ISSN 0033-2097, R. 90 nr 10/2014 ([http://pe.org.pl/articles/2014/10/39.pdf ''http://pe.org.pl/articles/2014/10/39.pdf'']). |
− | </ref>. Konieczność spalania paliw kopalnych (węgiel, ropa, gaz) powoduje wzrost stężenia dwutlenku węgla (CO<sub>2</sub>) w atmosferze, a w konsekwencji zmiany klimatu i wzrost średnich globalnych temperatur<ref>[https://www.eea.europa.eu/pl/themes/energy/intro https://www.eea.europa.eu/pl/themes/energy/intro] | + | </ref>. Konieczność spalania paliw kopalnych (węgiel, ropa, gaz) powoduje wzrost stężenia dwutlenku węgla (CO<sub>2</sub>) w atmosferze, a w konsekwencji zmiany klimatu i wzrost średnich globalnych temperatur<ref>[https://www.eea.europa.eu/pl/themes/energy/intro ''https://www.eea.europa.eu/pl/themes/energy/intro''] |
</ref>. | </ref>. | ||
= Udział w emisji poszczególnych zanieczyszczeń = | = Udział w emisji poszczególnych zanieczyszczeń = | ||
− | Przemysł rozumiany jako dział produkcji materialnej składa się z grup oraz gałęzi<ref>[https://pl.wikipedia.org/wiki/Przemys%C5%82 https://pl.wikipedia.org/wiki/Przemys%C5%82] | + | Przemysł rozumiany jako dział produkcji materialnej składa się z grup oraz gałęzi<ref>[https://pl.wikipedia.org/wiki/Przemys%C5%82 ''https://pl.wikipedia.org/wiki/Przemys%C5%82''] |
</ref>. Jedną z nich jest przemysł paliwowo-energetyczny (energetyka), który do celów raportowania o emisjach zanieczyszczeń do powietrza został wyodrębniony jako oddzielny sektor. Dlatego też w niniejszym artykule przedstawiono dane dla przemysłu i oddzielnie dla energetyki. | </ref>. Jedną z nich jest przemysł paliwowo-energetyczny (energetyka), który do celów raportowania o emisjach zanieczyszczeń do powietrza został wyodrębniony jako oddzielny sektor. Dlatego też w niniejszym artykule przedstawiono dane dla przemysłu i oddzielnie dla energetyki. | ||
== Energetyka == | == Energetyka == | ||
− | Energetyka (obejmująca produkcję i przetwarzanie paliw oraz produkcję energii) przyczynia się w Polsce przede wszystkim do emisji następujących zanieczyszczeń (dane emisyjne za 2018 rok)<ref>[https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3 https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3] | + | Energetyka (obejmująca produkcję i przetwarzanie paliw oraz produkcję energii) przyczynia się w Polsce przede wszystkim do emisji następujących zanieczyszczeń (dane emisyjne za 2018 rok)<ref>[https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3 ''https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3''] |
</ref>: | </ref>: | ||
Linia 45: | Linia 45: | ||
* 2,08% BaP. | * 2,08% BaP. | ||
− | W Polsce na przestrzeni ostatnich 30 lat problem emisji SO<sub>2</sub> udało się znacząco ograniczyć. Złożyły się na to strukturalne zmiany w przemyśle po 1989 roku, ciągłe wprowadzanie technologii ograniczających emisję oraz wejście Polski do struktur europejskich i wdrażanie związanych z tym wymogów prawnych. Spowodowało to, że emisja tlenków siarki spadła, wg danych KOBiZE, z poziomu 2,6 mln ton/rok w roku 1990 do poziomu 0,6 mln ton/rok w roku 2017. Najbardziej spektakularna była redukcja w sektorze produkcji energii – z poziomu 2,2 mln ton/rok (82% emisji krajowej) do poziomu 0,26 mln ton/rok (ok. 45% emisji krajowej)<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/kwasny-oddech-przemyslu/ https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/kwasny-oddech-przemyslu/] | + | W Polsce na przestrzeni ostatnich 30 lat problem emisji SO<sub>2</sub> udało się znacząco ograniczyć. Złożyły się na to strukturalne zmiany w przemyśle po 1989 roku, ciągłe wprowadzanie technologii ograniczających emisję oraz wejście Polski do struktur europejskich i wdrażanie związanych z tym wymogów prawnych. Spowodowało to, że emisja tlenków siarki spadła, wg danych KOBiZE, z poziomu 2,6 mln ton/rok w roku 1990 do poziomu 0,6 mln ton/rok w roku 2017. Najbardziej spektakularna była redukcja w sektorze produkcji energii – z poziomu 2,2 mln ton/rok (82% emisji krajowej) do poziomu 0,26 mln ton/rok (ok. 45% emisji krajowej)<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/kwasny-oddech-przemyslu/ ''https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/kwasny-oddech-przemyslu/''] |
</ref>. | </ref>. | ||
− | [[ | + | [[File:media/image1.png|604x290px]] |
+ | |||
+ | ''Rysunek 1. Zmiany całkowitej emisji SO<sub>2</sub> w Polsce oraz emisji z sektora energetycznego w latach 1990–2017, wg danych KOBiZE, 2019''<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/kwasny-oddech-przemyslu/ ''https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/05/kwasny-oddech-przemyslu/''] | ||
+ | </ref>. | ||
== Przemysł == | == Przemysł == | ||
− | Przemysł (obejmujący przemysł ciężki i lekki, bez udziału energetyki) jest odpowiedzialny w Polsce za (dane za rok 2018)<ref>[https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3 https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3] | + | Przemysł (obejmujący przemysł ciężki i lekki, bez udziału energetyki) jest odpowiedzialny w Polsce za (dane za rok 2018)<ref>[https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3 ''https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3''] |
</ref>: | </ref>: | ||
− | * 54,78% emisji NMLZO (niemetanowych lotnych związków organicznych<ref>[http://wszystkooemisjach.pl/23/lotne-zwiazki-organiczne http://wszystkooemisjach.pl/23/lotne-zwiazki-organiczne]</ref>); | + | * 54,78% emisji NMLZO (niemetanowych lotnych związków organicznych<ref>[http://wszystkooemisjach.pl/23/lotne-zwiazki-organiczne ''http://wszystkooemisjach.pl/23/lotne-zwiazki-organiczne'']</ref>); |
* 22,1% emisji Hg; | * 22,1% emisji Hg; | ||
* 24,61% emisji pyłu PM<sub>2,5</sub>; | * 24,61% emisji pyłu PM<sub>2,5</sub>; | ||
Linia 61: | Linia 64: | ||
* 20,52% emisji SOx. | * 20,52% emisji SOx. | ||
− | Struktura przestrzenna emisji punktowej oraz ilość i rodzaj emitowanych związków uzależniona jest od rodzaju przemysłu zlokalizowanego w różnych obszarach. Wielkość emisji zanieczyszczeń przemysłowych w ostatnich latach zarówno w skali Europy, jak i Polski systematycznie maleje. W 2009 roku zgodnie z raportem E-PRTR spośród 622 najbardziej uciążliwych zakładów w Europie 55 znajdowało się w Polsce, w tym przede wszystkim były to elektrownie i elektrociepłownie<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/ https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/] | + | Struktura przestrzenna emisji punktowej oraz ilość i rodzaj emitowanych związków uzależniona jest od rodzaju przemysłu zlokalizowanego w różnych obszarach. Wielkość emisji zanieczyszczeń przemysłowych w ostatnich latach zarówno w skali Europy, jak i Polski systematycznie maleje. W 2009 roku zgodnie z raportem E-PRTR spośród 622 najbardziej uciążliwych zakładów w Europie 55 znajdowało się w Polsce, w tym przede wszystkim były to elektrownie i elektrociepłownie<ref>[https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/ ''https://mappingair.meteo.uni.wroc.pl/2020/06/zanieczyszczenia-ze-zrodel-przemyslowych-emisja-punktowa/''] |
− | </ref>. Do zmian przyczyniło się kilka czynników: bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące ochrony środowiska, poprawa efektywności energetycznej, ogólna tendencja w przemyśle europejskim polegająca na odchodzeniu od pewnych bardziej zanieczyszczających form produkcji oraz udział przedsiębiorstw w dobrowolnych programach mających na celu zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Pomimo tych usprawnień przemysł jest obecnie w dalszym ciągu odpowiedzialny za znaczne obciążanie środowiska zanieczyszczeniami i odpadami wytwarzanymi przez ten sektor<ref>[https://www.eea.europa.eu/pl/themes/industry/intro https://www.eea.europa.eu/pl/themes/industry/intro] | + | </ref>. Do zmian przyczyniło się kilka czynników: bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące ochrony środowiska, poprawa efektywności energetycznej, ogólna tendencja w przemyśle europejskim polegająca na odchodzeniu od pewnych bardziej zanieczyszczających form produkcji oraz udział przedsiębiorstw w dobrowolnych programach mających na celu zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Pomimo tych usprawnień przemysł jest obecnie w dalszym ciągu odpowiedzialny za znaczne obciążanie środowiska zanieczyszczeniami i odpadami wytwarzanymi przez ten sektor<ref>[https://www.eea.europa.eu/pl/themes/industry/intro ''https://www.eea.europa.eu/pl/themes/industry/intro''] |
</ref>.<span id="_heading=h.3znysh7" class="anchor"></span> | </ref>.<span id="_heading=h.3znysh7" class="anchor"></span> | ||