Normy jakości węgla
Zakazy dotyczące spalania określonych rodzajów paliw (mułów, flotokoncentratów, wilgotnej biomasy) zawarte zostały we wszystkich obowiązujących w Polsce uchwałach antysmogowych. Są one wiążące dla osób i podmiotów, które użytkują kotły, piece, kominki oraz inne instalacje przeznaczone do spalania paliw stałych.
Niezależnie od uchwał antysmogowych od 2018 roku obowiązują w Polsce znaczne ograniczenia w zakresie sprzedaży węgla z przeznaczeniem do użycia w gospodarstwach domowych oraz instalacjach spalania o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW. Ograniczenia te wprowadzono w ustawie o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw[1] oraz w szeregu rozporządzeniach wykonawczych, z których najważniejsze jest rozporządzenie Ministra Energii w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych[2].
Spis treści
Zakres obowiązywania ustawy[edytuj]
Ustawa i wydane na jej podstawie rozporządzenia dotyczą wprowadzania do obrotu paliw stałych, w szczególności węgla, z przeznaczeniem do użycia w gospodarstwach domowych oraz instalacjach spalania o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW.
Ustawa definiuje wprowadzanie do obrotu paliw stałych jako sprzedaż lub inną formę zbycia paliw stałych na terytorium Polski.
Podmioty użytkujące instalacje o nominalnej mocy cieplnej równej lub wyższej niż 1 MW mogą kupować węgiel bez ograniczeń określonych w ustawie, ale pod warunkiem, że przekażą sprzedawcy kopię urzędowego zaświadczenia potwierdzającego spełnienie tego warunku.
Zakazy i obowiązki wynikające z ustawy[edytuj]
Ustawa zakazuje sprzedaży mułu węglowego i flotokoncentratu, węgla brunatnego, mieszanin paliw stałych zawierających mniej niż 85% węgla kamiennego, paliwa niesortowanego (np. mieszaniny węgla o różnym uziarnieniu) oraz węgla niespełniającego wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu.
Ponadto ustawa nakazuje, aby sprzedawca węgla przekazał nabywcy kopię świadectwa jakości paliwa, w którym szczegółowo opisane zostały jego parametry.
Wymagania jakościowe dla paliw stałych[edytuj]
Chociaż tytuł rozporządzenia odwołuje się do wszystkich paliw stałych, to w rzeczywistości reguluje ono jedynie wymagania jakościowe dla węgla kamiennego. W obecnym stanie prawnym nie ma w Polsce żadnych wiążących wymagań jakościowych dla biomasy (w tym peletu i brykietów).
Wymagania jakościowe zostały określone odrębnie dla różnych rodzajów węgla w 9 tabelach, z których jednak tabela nr 6 obowiązywała jedynie do 30 czerwca 2020 roku.
Najpopularniejszy rodzaj węgla wykorzystywanego w kotłach grzewczych, tzw. ekogroszek, musi spełniać następujące wymagania:
Świadectwo jakości paliwa[edytuj]
Wzór świadectwa jakości paliw stałych został określony w rozporządzeniu Ministra Energii w sprawie wzoru świadectwa jakości paliw stałych[3] i wygląda następująco:
Sankcje i kontrola[edytuj]
Za naruszenie obowiązków i zakazów określonych w ustawie sprzedawcom węgla grożą bardzo surowe kary. W przypadku niewystawienia lub nieprzekazania nabywcy świadectwa jakości paliwa stałego sprzedawcy grozi administracyjna kara pieniężna, która może wynieść od 10 000 do 100 000 zł. Karę tę nakłada wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej. Taka sama kara grozi również za wystawienie świadectwa jakości, w którym podano fałszywe parametry paliwa oraz za nieprzestrzeganie obowiązku przechowywania dokumentów związanych ze sprzedażą węgla przez co najmniej 5 lat.
Najpoważniejsze naruszenia, polegające na sprzedaży zabronionych rodzajów paliwa (np. mułu węglowego albo węgla brunatnego) lub paliw niespełniających wymagań jakościowych określonych w rozporządzeniu, stanowi przestępstwo zagrożone grzywną do 500 000 zł lub karą pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli paliwo stanowi mienie znacznej wartości (tj. jego wartość przekracza 200 000 zł) sprzedawcy grożą jeszcze wyższe kary – grzywna do 1 000 000 zł lub kara pozbawienia wolności do 5 lat.
Kontrolę sprzedawców paliw stałych prowadzi Inspekcja Handlowa. Uniemożliwianie lub utrudnianie przeprowadzenia kontroli oraz usuwanie paliwa zabezpieczonego w wyniku kontroli stanowi przestępstwo zagrożone grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
W razie podejrzenia, że skład węgla prowadzi sprzedaż paliwa niezgodnie z ustawą, należy zawiadomić Inspekcję Handlową. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa polegającego na sprzedaży zabronionego paliwa można również zawiadomić Policję lub prokuraturę.
