Edytujesz Tlenki azotu

[[Category:Główne zanieczyszczenia powietrza]]
<span id="_heading=h.gjdgxs" class="anchor"></span>
'''Tlenki azotu''' należą do najgroźniejszych związków zanieczyszczających atmosferę. Są kilkakrotnie bardziej szkodliwe od dwutlenku siarki i niemal dziesięciokrotnie bardziej od tlenku węgla<ref>[http://laboratoria.net/artykul/12580.html ''http://laboratoria.net/artykul/12580.html'']
</ref>. W Polsce mamy ich pod dostatkiem. Szczególnie w dużych miastach, bo jednym z głównych źródeł ich emisji jest transport drogowy. Do grupy tlenków azotu zalicza się zasadniczo 6 związków chemicznych złożonych z atomów tlenu i azotu. Z punktu widzenia powstawania smogu znaczenie mają tylko 2: tlenek azotu (NO) i dwutlenek azotu (NO<sub>2</sub>). Pozostałe nie występują w stanie wolnym lub nie posiadają właściwości toksycznych. W kontekście zanieczyszczeń powietrza najczęściej mówi się o dwutlenku azotu. Wprawdzie NO jest również gazem o działaniu drażniącym, ale sam w sobie jest znacznie mniej szkodliwy niż NO<sub>2</sub>. Szkopuł w tym, że ten ostatni związek powstaje w głównej mierze wskutek spontanicznego utleniania tlenku azotu. Wystarczy 30 sekund, by 92% NO, który wszedł w kontakt z powietrzem przekształcił się w dwutlenek azotu<ref>[https://smoglab.pl/co-i-jak-nas-truje-tlenki-azotu-1/ ''https://smoglab.pl/co-i-jak-nas-truje-tlenki-azotu-1/'']
</ref>.

<span id="_heading=h.30j0zll" class="anchor"></span>

= Źródła NOx w Polsce =

Według najnowszych szacunków Europejskiej Agencji Środowiska (EEA, ang. European Agency) na podstawie KOBiZE<ref>[https://www.kobize.pl/pl/fileCategory/id/16/krajowa-inwentaryzacja-emisji ''https://www.kobize.pl/pl/fileCategory/id/16/krajowa-inwentaryzacja-emisji'']
</ref> za 2018 rok największym źródłem emisji tlenków azotu jest w Polsce sektor transportu. Odpowiadaonza ponad 38% emisji<ref>Dane z 2018 roku według EEA (''Air pollutant emissions data viewer''), [źródło: https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/dashboards/air-pollutant-emissions-data-viewer-3].
</ref>. Kolejnym dużym źródłem są „inne sektory”, m.in. emisja z sektora komunalno-bytowego – 22% ienergetyka odpowiadająca za ok.21%.

[[Plik:Rysunek 1. Udział istotnych sektorów w emisji NOx w roku 2018. Źródło- KOBiZE, Krajowy Bilans Emisji Zanieczyszczeń 2020 – Raport syntetyczny.png|mały|brak|Rysunek 1. Udział istotnych sektorów w emisji NOx w roku 2018. Źródło: KOBiZE, Krajowy Bilans Emisji Zanieczyszczeń 2020 – Raport syntetyczny]]

Wielkość emisji tlenków azotu zmniejszyła się o 29% od 1990 roku. Podobnie jak w przypadku dwutlenku siarki, zmiany zapoczątkowane były przez załamanie się przemysłu ciężkiego w końcu lat 80. i na początku lat 90. XX wieku. Od końca lat 90. największym źródłem emisji tlenków azotu jest spalanie paliw w transporcie drogowym, z którego emisja systematycznie rośnie. Spowodowane jest to głównie zwiększeniem liczby pojazdów o 280% od roku 1990. Wzrost emisji z transportu drogowego może stanowić znaczne utrudnienie w realizacji celów redukcyjnych dotyczących tlenków azotu, wynikających z dyrektywy 2016/2284<ref>Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/2284 z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie redukcji krajowych emisji niektórych rodzajów zanieczyszczeń atmosferycznych, zmiany dyrektywy 2003/35/WE oraz uchylenia dyrektywy 2001/81/WE (tekst mający znaczenie dla EOG), [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L2284&from=PL ''https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L2284&amp;from=PL'']
</ref>.

= Normy =

<span id="_heading=h.3znysh7" class="anchor"></span>

Podstawowe wskaźniki, które można wykorzystać do oceny jakości powietrza to poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu wskazane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2020 poz. 2279) wraz z późn. Zmianami [źródło: [http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120001031 ''http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120001031''], [http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001931 ''http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001931'']].
</ref>. Poziom dopuszczalny to poziom substancji, który ma być osiągnięty w określonym terminie i który po tym terminie nie powinien być przekraczany. Jest on standardem jakości powietrza. Dla dwutlenku azotu te wartości prezentują się następująco:

''Tabela 1. Kryteria będące podstawą rocznej oceny jakości powietrza za 2019 rok NO<sub>2</sub>, ochrona zdrowia''
{| class="wikitable"
|-
! Okres uśredniania stężeń !! Dopuszczalny poziom NO<sub>2</sub> w powietrzu [µg/m<sup>3</sup>] !! Dopuszczalna częstość przekroczenia dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym
|-
| jedna godzina || 200 || 18 razy
|-
| rok kalendarzowy || 40 || nie dotyczy
|}

Na podstawie tej normy dokonywana jest ocena poziomów substancji w powietrzu, o której mowa w art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska<ref>Tekst jednolity: [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200001219 ''https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200001219'']
</ref>. Ocena jakości powietrza jest prowadzona wg kryteriów określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004 roku w sprawie arsenu, kadmu, niklu, rtęci i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu.

Normy stężenia NO<sub>2</sub> zalecane przez Światową Organizację Zdrowa (WHO) nie różnią się od tych przyjętych w prawie krajowym<ref>Szacunkowa wartość 0,12 ng/m<sup>3</sup> została oszacowana przy założeniu jednostkowego ryzyka WHO raka płuc dla mieszanin wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) i akceptowalnego ryzyka dodatkowego ryzyka raka w ciągu całego życia wynoszącego około 1 na 100 000, [https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf ''https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf'']
</ref>.

Dodatkowo obowiązuje norma dotycząca oceny zanieczyszczenia tlenkami azotu w kontekście ochrony roślin. Poziom dopuszczalny NO<sub>X</sub> w powietrzu wynosi 30 µg/m<sup>3</sup> przy rocznym okresie uśredniania. Stężenie NO<sub>x</sub> jest obliczane jako suma stężeń NO [ppb] + NO<sub>2</sub> [ppb] wyrażona w postaci NO<sub>2</sub> w µg/m<sup>3</sup>.

Obok norm, na podstawie których dokonuje się formalnej oceny jakości powietrza, występują jeszcze poziomy alarmowe<ref>Poziom alarmowy to taki, którego nawet krótkotrwałe przekroczenie może powodować zagrożenie dla zdrowia ludzi.
</ref> oraz poziomy informowania<ref>Poziom informowania jest to stężenie substancji, powyżej którego istnieje zagrożenie zdrowia ludzkiego wynikające z krótkotrwałego narażenia na działanie zanieczyszczeń wrażliwych grup ludności.
</ref>. Dla NO<sub>2</sub> wyznaczony jest poziom alarmowy i wynosi on 400 µg/m<sup>3</sup> dla średniej 1-godzinnej.

Przekroczenia tych poziomów są komunikowane na stronie GIOŚ i można je sprawdzić pod adresem: [http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/warnings/ ''http://powietrze.gios.gov.pl/pjp/warnings/''].

= Zanieczyszczenie NOx w Polsce =

Roczna ocena jakości powietrza<ref>Raport za rok 2019 dostępny na stronie GIOŚ: [https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/show/1002301 ''https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/content/show/1002301'']
</ref> wykonywana jest w odniesieniu do dwutlenku azotu ze względu na ochronę zdrowia ludzi. Podstawę oceny za 2019 rok, wykonanej w roku 2020, stanowiły kryteria określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 24 sierpnia 2012 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (z późniejszymi zmianami)<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120001031 ''http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120001031'']. Dla wszystkich zanieczyszczeń są one zgodne z kryteriami określonymi w dyrektywach 2008/50/WE i 2004/107/WE (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy [źródło: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008L0050&amp;from=PL]) i Dyrektywa 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu [źródło: [https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32004L0107&from=PL ''https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32004L0107&amp;from=PL'']]
</ref>. Zasadniczy podział stref, w których dokonuje się oceny, to klasy A i C. W klasie A poziom stężeń zanieczyszczenia nie przekracza poziomu dopuszczalnego, a w klasie C jest powyżej tego poziomu.

Klasyfikacji stref za 2019 rok dla NO<sub>2</sub> na pierwszym poziomie (wg parametrów) dokonano w odniesieniu do 2 wartości kryterialnych: stężenia dopuszczalnego 1-godzinnego i stężenia dopuszczalnego średniego rocznego. W wyniku oceny na podstawie stężeń 1-godzinnych wszystkie strefy w kraju zostały zaliczone do klasy A. Taka sama sytuacja miała miejsce w latach ubiegłych.

[[Plik:Rysunek 2. Klasy stref określone na podstawie 1-godzinnych stężeń NO2 w wyniku oceny jakości powietrza za rok 2019 (ochrona zdrowia). Źródło- Państwowy Monitoring Środowiska – GIOŚ, opracowanie- INFAIR, IOŚ-PIB.png|mały|brak|Rysunek 2. Klasy stref określone na podstawie 1-godzinnych stężeń NO2 w wyniku oceny jakości powietrza za rok 2019 (ochrona zdrowia). Źródło: Państwowy Monitoring Środowiska – GIOŚ, opracowanie: INFAIR, IOŚ-PIB]]

W ocenie opartej na wartościach stężeń średnich rocznych NO<sub>2</sub>, tak samo jak w przypadku ocen dla lat 2013–2018, 42 strefy zaliczono do klasy A, natomiast pozostałe 4 strefy (aglomeracja wrocławska, krakowska, warszawska i górnośląska) zaliczono do klasy C. W każdej z tych stref przekroczenia wartości dopuszczalnej zarejestrowano na tzw. stanowiskach komunikacyjnych, zlokalizowanych bezpośrednio przy drogach o dużym natężeniu ruchu i przeznaczonych do badania oddziaływania komunikacji na jakość powietrza.

Klasą strefy dla NO<sub>2</sub> jest klasa mniej korzystna z 2 klas określonych w klasyfikacji według parametrów (dokonanej na podstawie stężeń 1-godzinnych i średnich rocznych). W 2019 roku, spośród 46 stref podlegających ocenie pod kątem zanieczyszczenia powietrza NO<sub>2</sub>, 42 uzyskało klasę A (91,3% ogólnej liczby stref), 4 strefy (aglomeracja wrocławska, krakowska, warszawska i górnośląska) zaliczono do klasy C (8,7%).

[[Plik:Rysunek 3. Klasy stref określone na podstawie średnich rocznych stężeń NO2 w Polsce w wyniku oceny jakości powietrza za rok 2019.png|mały|brak|Rysunek 3. Klasy stref określone na podstawie średnich rocznych stężeń NO2 w Polsce w wyniku oceny jakości powietrza za rok 2019 (ochrona zdrowia). Źródło: Państwowy Monitoring Środowiska – GIOŚ, opracowanie: INFAIR, IOŚ-PIB]]

Dodatkowo w celu ochrony roślin dokonuje się oceny jakości powietrza pod kątem tlenków azotu NO<sub>X</sub>. Za rok 2019, tak samo jak w latach ubiegłych, wszystkie 16 stref zaliczono do klasy A. Oznacza to, że dopuszczalny poziom NO<sub>X</sub> w powietrzu ustalony w celu ochrony roślin nie został w 2019 roku przekroczony na terenie żadnej strefy w Polsce.

[[Plik:Rysunek 4. Rozkład przestrzenny stężenia NOX na obszarze Polski w 2019 roku, wyrażony jako stężenie średnie roczne, określony na podstawie modelowania matematycznego oraz obiektywnego szacowania.png|mały|brak|Rysunek 4. Rozkład przestrzenny stężenia NOX na obszarze Polski w 2019 roku, wyrażony jako stężenie średnie roczne, określony na podstawie modelowania matematycznego oraz obiektywnego szacowania. Źródło: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, IOŚ-PIB, opracowanie: INFAIR, IOŚ-PIB]]

= Rankingi =

W corocznej ocenie jakości powietrza Europejskiej Agencji Środowiska<ref>[https://www.eea.europa.eu/pl ''https://www.eea.europa.eu/pl'']
</ref> (EEA, ang. European Agency) pt. „Air quality in Europe”<ref>[https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report ''https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report'']
</ref> („Jakość powietrza w Europie”) można znaleźć kompleksowe informacje o danych z całego kontynentu wraz z porównaniem państw między sobą.

Wśród raportujących do Europejskiej Agencji Środowiska<ref>[https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report ''https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report'']
</ref> krajów znalazło się 37 państw europejskich. 16 państw członkowskich UE i 3 inne kraje odnotowały stężenia powyżej rocznej wartości dopuszczalnej. W Polsce średnia roczna nie przekroczyła norm w 2018r i wyniosła 15,6 µg/m<sup>3</sup> (wartość średnia ważona liczbą populacji). Najwyższe stężenia w Europie stwierdzono na stacjach komunikacyjnych. Ruch drogowy jest głównym źródłem NO<sub>2</sub> i tlenku azotu (NO), który reaguje z ozonem (O<sub>3</sub>), tworząc NO<sub>2</sub>.

[[Plik:Rysunek 5. Stężenie NO2 w kontekście przekroczeń poziomu dopuszczalnego średniorocznego w 2018 r.; w nawiasie obok nazwy państwa znajduje się liczba stacji pomiarowych. Źródło- Europejska Agencja Środowiska.png|mały|brak|Rysunek 5. Stężenie NO2 w kontekście przekroczeń poziomu dopuszczalnego średniorocznego w 2018 r.; w nawiasie obok nazwy państwa znajduje się liczba stacji pomiarowych. Źródło: Europejska Agencja Środowiska]]

Barcelona Institute for Global Health (ISGlobal) opublikował na początku 2021roku ranking, w którym porównano wyniki narażenia zdrowotnego spowodowanego wysokimi stężeniami PM<sub>2,5</sub> i NO<sub>2</sub> w 1000 europejskich miast<ref>[https://isglobalranking.org/ranking/ ''https://isglobalranking.org/ranking/'']
</ref>. Biorąc pod uwagę zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu 3 polskie miasta znalazły się w pierwszej setce: Warszawa (24 miejsce), Łódź (74) i Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia (84). Więcej o wynikach rankingu można przeczytać w artykule na Smogab<ref>[https://smoglab.pl/pyly-pm25-zabijaja/ ''https://smoglab.pl/pyly-pm25-zabijaja/'']
</ref>.

[[Plik:Rysunek 6. Ranking ISGlobal dla zanieczyszczenia NO2.png|mały|brak|Rysunek 6. Ranking ISGlobal dla zanieczyszczenia NO2]]

= Wpływ na zdrowie =

W raporcie Europejskiej Agencji Środowiska<ref>[https://www.eea.europa.eu/pl ''https://www.eea.europa.eu/pl'']
</ref> (EEA, ang. European Agency) pt. „Air quality in Europe”<ref>[https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report ''https://www.eea.europa.eu/publications/air-quality-in-europe-2020-report'']
</ref> („Jakość powietrza w Europie”) oszacowano ilu ludzi traci przedwcześnie życie<ref>Przedwczesne zgony to takie, które mają miejsce zanim dana osoba osiągnie oczekiwany wiek. Oczekiwany wiek to zazwyczaj oczekiwana długość życia w kraju, biorąc pod uwagę płeć i wiek. Uważa się, że przedwczesnym zgonom można zapobiec, jeśli można wyeliminować ich przyczyny.
</ref> z powodu zanieczyszczeń powietrza. Według tych analiz w Polsce w 2018 roku 1900 osób umarło przedwcześnie na skutek ekspozycji na dwutlenek azotu.

Istnieją badania potwierdzające powiązania między stężeniami NO<sub>2</sub> w otoczeniu a szeregiem niekorzystnych skutków zdrowotnych. Analiza dotycząca śmiertelności wykazała powiązania tego wskaźnika z NO<sub>2</sub><ref>Schindler, C. et al. ''Associations between lung function and estimated average exposure to NO2 in eight areas of Switzerland''. Epidemiology, 9: 405–411 (1998), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9647904/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9647904/'']
</ref>. Wykazano, że liczba przyjęć do szpitala z powodu chorób układu oddechowego wzrasta wraz ze wzrostem poziomu NO<sub>2</sub> w niektórych obszarach<ref>Sunyer, J. et al. ''Urban air pollution and emergency admissions for asthma in four European cities: the APHEA project''. Thorax, 52: 760–765 (1997), [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1758645/ ''https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1758645/'']
</ref>. Część badań wskazuje na rolę NO<sub>2</sub> w zwiększaniu skali skutków zdrowotnych obserwowanych w przypadku innych zanieczyszczeń<ref>Katsouyanni, K. et al. ''Confounding and effect modification in the short-term effects of ambient particles on total mortality: Results from 29 European cities within the APHEA2 project''. Epidemiology, 12: 521–531 (2001), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11505171/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11505171/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Spix, C. et al. ''Short-term effects of air pollution on hospital admissions of respiratory diseases in Europe: A quantitative summary of APHEA study results''. Archives in Environmental Health, 53: 54–64 (1998), [https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00039899809605689 ''https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00039899809605689'']
</ref>. Istnieją dowody, które zwiększają obawy dotyczące skutków zdrowotnych związanych z mieszaninami zanieczyszczeń powietrza na zewnątrz, które zawierają NO<sub>2</sub>. Badania epidemiologiczne wykazały, że objawy zapalenia oskrzeli u dzieci chorych na astmę nasilają się wraz z wyższym rocznym stężeniem NO<sub>2</sub>, a zmniejszony wzrost czynności płuc u dzieci jest powiązany z podwyższonym stężeniem NO<sub>2</sub><ref>Gauderman, W.J. et al. ''Association between air pollution and lung function growth in southern California children''. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 162: 1383–1390 (2000), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11029349/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11029349/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Gauderman, W.J. et al. ''Association between air pollution and lung function growth in southern California children. Results from a second cohort''. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 166: 76–84 (2002), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12091175/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12091175/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Gillespie-Bennett, J. et. al. ''The respiratory health effects of nitrogen dioxide in children with asthma''. European Respiratory Journal, 38: 303–309 (2011), [https://erj.ersjournals.com/content/38/2/303 ''https://erj.ersjournals.com/content/38/2/303'']
</ref><sup>,</sup><ref>Mukala K. ''Personal exposure to nitrogen dioxide and health effects among preschool children''. National Public Health Institute, Division of Environmental Health, Finland (1999), [https://core.ac.uk/download/pdf/14915929.pdf ''https://core.ac.uk/download/pdf/14915929.pdf'']
</ref>. Szereg opublikowanych badań wykazało, że NO<sub>2</sub> może mieć większe zróżnicowanie przestrzenne inne pozostałe zanieczyszczenia powietrza związane z ruchem drogowym, na przykład masa cząstek. Badania te wykazały również niekorzystny wpływ na zdrowie dzieci mieszkających na obszarach metropolitalnych, charakteryzujących się wyższymi poziomami NO<sub>2</sub>, nawet w przypadkach, gdy ogólny poziom NO<sub>2</sub> w całym mieście był dość niski<ref>Gauderman, W.J. et al. ''Childhood asthma and exposure to traffic and nitrogen dioxide''. Epidemiology, 16(6):737–43 (2005), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16222162/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16222162/'']
</ref>. Badania w pomieszczeniach dostarczyły dowodów wpływu na objawy ze strony układu oddechowego u niemowląt<ref>Samet, J.M. et al. ''Nitrogen dioxide and respiratory illnesses in infants''. Am Rev Respir Dis, 148(5):1258–65 (1993), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8239162/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8239162/'']
</ref><sup>,</sup><ref>WHO ''Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide'', Global update 2005, [https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf ''https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/69477/WHO_SDE_PHE_OEH_06.02_eng.pdf'']
</ref>. W wielu badaniach przeprowadzonych wśród astmatyków i dorosłych z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) odnotowano niekorzystny wpływ NO<sub>2</sub> na układ oddechowy przy stężeniach takich jak 500 µg/m3 <ref>Vagaggini, B. et. at. ''Effect of short-term NO2 exposure on induced sputum in normal, asthmatic and COPD subjects''. European Respiratory Journal, 9(9): 1852–1857 (1996), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880102/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8880102/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Morrow, P.E. et. al. ''Pulmonary performance of elderly normal subjects and subjects with chronic obstructive pulmonary disease exposed to 0.3 ppm nitrogen dioxide''. Am Rev Respir Dis, 145(2 Pt 1): 291–300 (1992), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1736733/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1736733/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Roger, L.J. et. al. ''Pulmonary function, airway responsiveness, and respiratory symptoms in asthmatics following exercise in NO2''. Toxicol Ind Health, 6(1): 155–71 (1990), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2349573/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2349573/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Bauer, M.A. et. al. ''Inhalation of 0.30 ppm nitrogen dioxide potentiates exercise-induced bronchospasm in asthmatics''. Am Rev Respir Dis, 134(6): 1203–8 (1986), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3789520/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3789520/'']
</ref><sup>,</sup><ref>Strand, V. et. al. ''Immediate and delayed effects of nitrogen dioxide exposure at an ambient level on bronchial responsiveness to histamine in subjects with asthma''. Eur Respir J., 9(4): 733–40 (1996), [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8726938/ ''https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8726938/'']
</ref>.

Krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężeniem NO<sub>2</sub> może prowadzić do:

* podrażnienia dróg oddechowych;
* nasileni chorób układu oddechowego, zwłaszcza astmy, co prowadzi do objawów oddechowych (taki jak kaszel, świszczący oddech lub trudności w oddychaniu);
* wzrostu liczby hospitalizacji i wizyt na izbach przyjęć;
* chemicznego zapalenia i obrzęku płuc w wyniku reakcji NO<sub>2</sub> z płynami ustrojowymi i powstawaniu kwasu azotawego i azotowego.

Długotrwała ekspozycja na podwyższone stężenia NO<sub>2</sub> może:

* przyczyniać się do rozwoju astmy i zwiększać podatność na infekcje układu oddechowego (bakteryjne i wirusowe);
* osłabiać funkcje obronne płuc;
* przyczyniać się do zwiększonej śmiertelności u osób chorujących na astmę, a także u dzieci i osób starsz znajdujących się w grupie ryzyka<ref>[https://powietrze.uni.wroc.pl/base/t/dwutlenek-azotu-NO2 ''https://powietrze.uni.wroc.pl/base/t/dwutlenek-azotu-NO2'']</ref>.


<references />